1. MÅLSETTING

Biblioteket har ei lovfesta målsetting: Å fremje opplysning, utdanning og kulturell verksemd gjennom informasjonsformidling, ved å stille bøker og anna materiale gratis til alle som bor i landet, med vekt på akualitet og kvalitet.
Biblioteket er ein del av eit nasjonalt nettverk og er i dagleg kontakt med høgskule- og universitetsbibliotek og større folkebibliotek.

2. AKTIVITETAR

Verksemda kan målast i form av utlånstal og besøk, medan referansespørsmål, arrangement, internettoppslag, diverse forespurslar og kvalitet er vanskelegare å måle. Publikum stiller fleire og vanskelegare spørsmål no enn før.

2.1 BESØKS- OG UTLÅNSTAL

Nøkkeltal for  1999 er:

• Det totale utlånet gjekk opp med 2,8% til 37892.
• Talet på besøk i biblioteket gjekk opp med heile 21% i 1999 frå 25455 til 30992. Med i talet er besøk på heimesida på 2605
• Lån av bøker for voksne auka med 8.2% til 19708.
• Lånet av bøker for barn har gått ned med 15.0 % til 10064
• Lån av andre medier (musikk, video, lydbøker, cd-rom) auka med 13% og låg på 8120.
• Også i 1999 gjekk lånet av fagbøker opp på bekostning av romanar, dikt m.m.
• Gjennomsnittsutlån pr. innbuar i Haram var på 4,34 mot 4,50 i heile fylket.

DIAGRAM 1: UTLÅN TOTALT I HARAM FOLKEBIBLIOTEK1998 og 1999

Lånet av bøker for barn har gått ned, men det er ikkje noko som tydar på at barn besøker biblioteket sjeldnare. Ved hovedbiblioteket har ein tal som viser alle typer utlån barn  har stått for ved å bruke eige lånekort, til forskjell frå bøker for barn lånt av alle lånegrupper, som t.d. foreldre, søsken og lærarar. Dei 7 årstrinna står for ein realtivt stor prosent av utlånsaktiviteten:

DIAGRAM 2: UTLÅN VED HOVEDBIBLIOTEKET 1999 BASERT PÅ
ALDEREN PÅ LÅNEKORTEIGAR
 
 
 

2.3 LANGSIKTIG AKTIVITETSUTVIKLING 1980-1999

Ein har laga desse grafiske framstillingar for heile biblioteket dei siste 20 åra som vedlegg til årsmeldinga:

  Utlånsaktiviteten ved dei ulike avdelingane 1980-1999.
  Endringar i utlånet av ulike typer media i folkebiblioteket 1980-1999.
 Større auke i besøkstal enn utlånsaktivitet.
  Nedgong i utlånet av bøker for barn i folkebibliotek og skulebibliotek 1986-1999.

2.4  AKTIVITET VED STIKKPRØVER VED HOVEDBIBLIOTEKET I 1999

 Postadresse : Viser kvar  lånetakarane bodde i perioden mai-juli etter krins, fylke, Norge eller utlandet.
 Klokkeslett : Viser låneaktivitet etter klokkeslett i og utanom opningstidene.
 Månad : Viser kva for månanadar som er dei meste aktive i året.
  Internettbruk : Viser kva ein brukte internett til, også i forhold til andre media.
  Alder : Viser kor gamal bibliotekbrukaren var på utvalgte torsdagar.
 

2.5 AKTIVITETSUTVIKLINGA VED AVDELINGANE

Det har ikkje vore endringar av betydning ved noko av avdelingar i 1999. Vatne filial viser ein fin auke i utlån. Søvik tok inn eit depot av videofilmar for første gong om hausten. På Fjørtoft har utlånsnivået vore på 8-12% av det som var tilfelle på 1980-talet, då biblioteket hadde eige lokale. I staden for ei teneste med fast samling vil ein ta i bruk ei mobilteneste i 2000. Lepsøy og Longva held eit godt aktivitetsnivå.

Når det gjeld Haramsøy filial, var det i 1999 25 år sidan det vart gjort eit forsøk på å få til ein samarbeidsavtale med skulen, der det er kombinasjonsbibliotek. Samarbeidet har ikkje tilfredsstillande, og dette må takast opp med skulesektoren i 2000.
 

2.6 ANDRE AKTIVITETAR

Det har vore utstillingar for voksne og arrangement og konkurransar for barn ved nokre av avdelingane. Folkebiblioteket inviterte barn i 5. - 7.kl. til å delta i Statens Bibliotektilsynet sin Les!-konkurranse og fungerte som mellomledd.

Biblioteket arrangerte ein spørrekonkurranse på internett for barn som går i 5., 6. og 7 kl. 140 personar deltok og 32 premiar vart utdelte.Bok og Papir A/S samarbeidde med biblioteket om dette.

Faste aktivitetar varierer frå avdeling til avdeling på grunn av areal, tryggleik, fasilitetar og bemanning. Generelt utfører biblioteket desse tenestene:

• Internettilgong for publikum ( 2 avdelingar i 1999, 4 planlagd for 2000)
• Studielokale og eksamenslokale (Vatne, Brattvåg)
• Utstillingar
• Brukarorienteringar
• Lokalhistoriske tenester
• Offentleg informasjon - Kommunen, Fylkeskommunen, NOU, SSB, ODIN
• Oppsøkande tenester - Helsehus, kontor, kyrkjer
• Framandspråklege tenester
• Rådgjeving i bibliotekspørsmål
• Depotsamlingar
• Utlån av lokale (Brattvåg, Vatne)
• Godkjent lokale for Norsk Teknologisk Institutt sine eksamenar på internettet.

Nøkkeltal for 1999:

• Ein tok inn 1761 nye bøker i 1999, ein auke på 5 % i høve til 1998. Talet på innkjøpte bøker gjekk ned. Ein større del var gratis eksemplar frå Kulturfondet.
• Ein tok inn omlag 10 % færre bøker for barn og 16 % fleire bøker for voksne i høve til 1998.
• Ein tok inn 29 % meir audiovisuelle meda i 1999 enn året før, men omlag det same talet som for 1997.
• Ein tok inn færre lydbøker og fleire musikkinnspelingar og videofimar i 1999 enn året før.

4 ØKONOMI

For 1999 fekk biblioteket eit budsjett på kr. 1 345 000 og ei tilleggsløyving til IT på 140 000. Budsjettet utgjorde ein auke på 5 %,  i tråd med rammene for langtidsbudsjettet, medan tilleggsløyvinga gjekk til å erstatte IT-utstyr som slutta å fungere og annet forelda utstyr, samt arbeid med dette. Rekneskapet til biblioteket viser likevel eit overforbruk på 3.9 %. Forklaringa kjem hovedsakleg av budsjettposten for kontorutgifter. Rekneskapen viser kr. 103 625, medan ein berre hadde kr. 60 000 til disposisjon her.

For å halde seg innanfor rammene som ein har fått for 2000, er posten redusert til kr. 33 300, eller omlag 33 % av dei faktiske utgiftene for denne posten i 1999. Biblioteket vil derfor få problem med å unngå eit underskot også i 2000. For å halde seg innan budsjettramma må ein redusere anten :

• utgifter til IT-relaterte tenester som telefoni, katalogdata, kontingent til databasar, internettkatalogen.
• porto, hovedsakleg utgifter til retur av bøker lånt frå andre bibliotek
• mediabudsjettet.
• driftsavtalar for dataprogram.
• vedlikehald av datautstyr.

5. PERSONALE

Bemanninga i  biblioteket er prekær på alle nivå og ein ser alvorleg på dette. Dette blei utgreidd i eit lengre dokument om dette i mars. Dette er ikkje nådd fram til den politiske leiinga.

I kortheit kan ein seie at bemanninga er på 45% av normene, det vil seie på 2,55 stillingar. Normen for ein kommune med 8600 innbuarar er 5,6 stillingar. I tillegg har biblioteket fleire avdelingar enn andre bibliotek.
 

6. FJERNLÅNSTENESTER

Gjennom 1990-åra har ein sett at innlån av bøker frå andre bibliotek for lengst har passert talet på bøker som blir kjøpt inn. I tråd med ønskje frå bibliotek-Norge omkring yte-nyte prinsippet, gjer biblioteket katalogen sin tilgjengeleg på internettet og inviterer med det til lån frå andre bibliotek.
 
 

7. PROSJEKT>

Biblioteket har vore engasjert i tre prosjekt i 1999.

7.1 Z39.50
Biblioteket har levert data til NSU i samband med eit samsøkprosjekt med kommunikasjonsverktøyet Z39.50 som har internasjonal standard. I retur har biblioteket fått gratis klient-programvare og ei prioritert stilling i forhold til leverandøren av biblioteksystema våre. Z39.50/CCL, gjer det mogleg å søke på tvers av ulike bibliotekenheter og biblioteksystem. På sikt er det vel mogleg at myndigheitane kjem til å stille krav til alle bibliotek om bruk av Z39.50. Dette kan bli eit vilkår for fjernlånstinging, som brukarane av Haram folkebibliotek er spesielt avhengig av. Frå 1. januar 2000 tek fleire bibliotek ikkje imot desse på annen måte enn over internettet.

7.2 CEPP
I eit godt samarbeid med Trondheim folkebibliotek utvikla Haram folkebibliotek eit treningsprogram for bibliotekarar i Sør- og Aust-Europa (tidlegare austblokkland), dette som ein del av ei større tilpassing mellom folkebibliotek i Europa. Treningsprogrammet var for det meste finansiert av EU og personalet avspaserte for å delta. Det viste seg at  deltakarane hadde kome for langt i utviklinga til at ein kunne snakke om eit treningsprogram. Biblioteksjefen skal arbeide med utviklinga av eit Infotek for Haram etter ein modell i Ungarn, som kan finansierast med midlar frå Staten,  EU, samt britiske, franske og tyske kulturorganisasjonar.

7.3 KOMBI 99
Biblioteksjefen blei beden om å delta i ei statleg prosjektgruppe om kombinasjonsbibliotek i regi av Sør-Trøndelag fylkeskommune. Denne type bibliotek har vore problematisk og staten ønskjer ei utgreiing.
 

8. KURS OG MØTEVERKSEMD

Kurs- og møteaktiviteten var stor i 1999:
 

Dato	Stad	Aktivitet	Deltakarar	Finansiering
16.1	Trondheim	Møte: Kompetansesenterutviklingsprogram	David Beadle	Biblioteket
27.2.	Budapest	Møte: PubliCA verkstad om utvikling av kompetanse- sentre for folkebibliotek i Sør- og Aust-Europa	David Beadle	Europakommisjonen*
17.3.	Brattvåg	Møte: Personalmøte	alle	Biblioteket
22.3.	Ålesund	Kurs: Windows Grunnkurs	Oddbjørg Hoem, Bente Nogva	Biblioteket
14-15.4.	Molde	Møte: Bibliotekleiarmøte	David Beadle	Fylkesbiblioteket*
6-7.5	Oslo	Kurs: Samlingsutvikling i ei ny tid
3-7.6	Ålesund	Kurs: Innføringskurs for merkantilt tilsette og andre utan fagutdanning	Bente Nogva	Biblioteket
17-18.6.	Oslo	Møte: Internasjonal politikk og formidling i folkebiblioteket	David Beadle	Utanriksdep.
20.8.	Brattvåg	Møte: Biblioteket sitt forhold til kommunen	Rådmann, Skulesjef, Kultur- medarbeidar, David Beadle, Bård Justsen (IT delen)
13-17.9.	Trondheim	Kurs: Promoting Public Libraries with information technology	David Beadle	Europakommisjonen*
20-22.9.	Dombås	Møte: Midt-Norge bibliotekleiarkonferanse	David Beadle	Fylkesbiblioteket*
13.10.	Brattvåg	Møte: Vurderingar om situasjonen i Haram folkebibliotek	Fylkesbiblioteksjef  fylkespersonale, David Beadle	Fylkesbiblioteket
19.10.	Ålesund	Kurs: Faglitteratur og elektronisk media for barn	Bente Nogva, Oddbjørg Hoem, Vigdis O. Farstad	Biblioteket
6.11.	Molde	Kurs: Fagleg kurs i regi av Norsk Bibliotekforeing	David	NBF*
26.11.	Ålesund	Kurs: Vidaregåande kurs i referansearbeid på internettet	Oddbjørg Hoem, Vigdis O. Farstad, Bente Nogva	Biblioteket

* Finansering av desse dekt av arrangør fordi biblioteket sin deltakar stod for delar av programmet.
 

9. RESULTAT FOR 1999

Haram folkebibliotek har gode resultat å vise til i 1999, blant anna auka besøk og utlånsaktivitet viser under pkt. 2. Ei bemanning som er mindre enn det halve av normene, har gjort ein stor innsats og ein håper at arbeidsgjevaren blir kjent med dette gjennom denne meldinga og set pris på det.

Året begynte med ei utmerking for Haram folkebibliotek - Nasjonalbiblioteket sitt "månadens bibliotek på internett" i januar, og blei avslutta med ein invitasjon til å vidareutvikle ein spørjekonkurranse for barn på internettet. Brukarane roser personalet for tenestene relativt ofte.

I 1999 har ein ikkje nådd fram til den politiske leiinga med signal som gir innsyn i arbeidet biblioteket gjer og måten det skjer på. Folkebiblioteket i Haram er det einaste i fylket utan tilknytting til eit hovedutval. Dette gjer ein uroleg for vedtak som kan bli gjort. Ein får inntrykk av at biblioteket er noko som stort sett kjem etter alt annet, og risikerer å bli glemt. Ein har imidlertid god kontakt med brukarane, ikkje minst med barn og eldre ungdom.

10. PLANAR FOR 2000

Prioriterte oppgåver i 2000 blir i tråd med plandokument: Bemanningsplan og   Plan for Haram folkebibliotek 2000-2004  :

• Publisitet.
• Rasjonalisering av arbeidsoppgåver.
• Barnehagane.
• Kompetanseutvikling. St. Meld 22 1999/2000 prioriterer statleg midlar til dette.

Biblioteket er eit av 36 bibliotek som er kvalifisert til å delta i EBSCO-prosjektet, som gir publikum i Haram tilgong til ei online internasjonal tidsskriftformidling av ca. 600 tidskrift, derav fleire med artiklar i fulltekst. Bruken av ressursen blir registrert, slik at ein vil kunne sjå kor mange i Haram bruker tenesta i forhold til andre kommunar. Brukaren må få passord ved å registrere seg i biblioteket.

Biblioteket vil vudere idéen frå Nasjonalbiblioteket til å utvikle vidare spørjekonkurransen for barn, i det ein vil få midlar til dette.
 

David Beadle
Biblioteksjef
den 9. februar 2000.